منحنی یادگیری ابینگهاوس بهترین روش مرور فعال دروس کنکور

یکی از دغدغه های مهم دانش آموزان هنگام مطالعه دروس، فراموشی است. این دغدغه در سال کنکور با توجه به استرس بالا و زمان محدود تر پررنگ تر هم میشود. به همین دلیل در این مطلب سعی کردیم یکی از بهترین منحنی های یادگیری و روش های مرور درس ها در سال تحصیلی و کنکور را به شما آموزش دهیم.

دلیل فراموشی مطالب چیست؟

بسیاری از دانش آموزان پس از حضور در امتحان می گویند : تمام طول روز را درس خوانده اند، اما نمره ای که کسب نمونده اند با توجه به زمانی که صرف کرده اند، اصلا مطابقت ندارد، بنابراین بهتر است با یکی از بهترین روش های مرور تحت عنوان یادگیری ابینگهاوس آشنا شوید.

یادگیری چیست؟

در حقیقت یادگیری یک فرآیند است و هر موضوعی که شما یاد میگیرید می تواند بر اساس یادگیری های تقویتی ایجاد و یا درک شود.

مثلا شما یادگرفته اید که اگر در فلان درس نمره کمی بگیرید تنبیه می شوید، یا اگر نمره بالایی بگیرید حتما تشویق می شوید، لذا این یادگیری ها چگونه در شما به وجود آمده؟

با تکرار تشویق ها و تنبیه هایی که توسط والدین و معلمان صورت گرفته است، شما به مرور زمان آن ها را یادگرفته اید. یادگیری در هر بخشی از زندگی شما اتفاق می افتد که یکی از مهم ترین آن ها مطالعه و خواند دروس است.

برای اینکه مطالب درسی را با چه روشی مرور کنید تا در حافظه شما تثبیت شود، استفاده از منحنی یادگیری پیشنهاد می شود.

منحنی یادگیری چیست؟

زمانی که به این موضوع فکر کردید که صرفِ زمان بیشتر برای مطالعه، چه میزان در یادگیری من موثر هست؟ آن زمان می توان گفت به مفهوم منحنی یادگیری نزدیک شده اید.

منحنی یادگیری می گوید هنگامی که شما زمانی را صرف یادگیری یک مهارت می کنید، چه میزان از نقطه ای که چیزی بلد نیستید فاصله می گیرید و به سطح حرفه ای شدن در کسب آن مهارت نزدیک می شوید، در واقع بررسی خواندن فاصله زمانی بین خواندن تا یادگیری کامل.

فرض کنید شما قصد دارید برای اولین بار فصل قلب در زیست شناسی را مطالعه کنید:

مقدار زمانی که طول می کشد تا شما از هیچی بلد نبودن به کامل حفظ کردن برسید، مفهوم کلی منحنی یادگیری می باشد.

از مزایای منحنی یادگیری این است که باعث می شود دانش آموزان یادگیری مطالب خود را تا میزان نود درصد افزایش دهند.

منحنی یادگیری ابینگهاوس (Ebbinghaus)

هرمان ابینگهاوس خالق مفهوم منحنی ابینگهاوس می باشد، او یک روانشناس آلمانی بود که هدف اصلی آن این بود که توانایی مطالعه و یادگیری انسان را در به خاطر سپردن مطالب و فرآیند فراموشی مطالب بررسی کند.

ابینگهاوس دوست داشت در مورد فراموشی و حافظه مطالعه کند. او در مورد ذهن خود با بی رحمی عمل کرد و کلماتی بی معنی مانند دگک، اتب، فتل، و… را ساخت و آنقدر آن کلمات را تکرار کرد تا کامل یادش بماند.

ابینگهاوس کلمات را یادداشت می کرد و با بررسی روی آن ها، متوجه شد اطلاعاتی که به ذهنش وارد شده در زمان های خاصی رو به زوال و فراموشی می باشد.

جالب تر اینکه فراموشی مطالب از بیست دقیقه اول شروع می شود، به همین دلیل اولین مرور در منحنی یادگیری ابینگهاوس بیست دقیقه بعد از خواندن و یادگیری مطالب می باشد.

منحنی یادگیری ابینگهاوس می گوید اگر شما مفاهیم دروس را به طور ۱۰۰درصد یاد گرفته باشید، پس از گذشت ۲۴ ساعت نزدیک ۲۰ تا ۳۰ درصد از اطلاعات را فراموش خواهید کرد.

بنابراین اگر مطالب را مرور نکنید، هر روز بخش دیگری را فراموش خواهید کرد، تا جایی که از ۱۰۰درصد مطالب اصلی فقط ۲۰ تا ۳۰ درصد آن ها در حافظه شما شما ماندگار خواهد بود.

در این مرحله است که اهمیت اصل یادگیری یعنی مرور نشان داده میشود.

بهترین روش مرور دروس در سال کنکور

شما باید در فواصل زمانی مشخص مطالب درسی را دوباره بخوانید و مرور کنید، جالب این است که بعد از پنج بار مرور مطالب درسی، تقریبا فراموشی یک مطلب از یادگیری آن سخت تر خوهد شد. در واقع مطالب درسی در ذهن شما ثبت شده اند و فرآیند یادگیری آن ها به درستی انجام شده است.

فواصل زمانی برای بهترین روش مرور دروس به این صورت است:

آیا این روش مرور دروس در سال کنکور زمانگیر نیست؟

به طور کلی یک مطلب مهم که در برخی مقالات به آن اشاره شده این است که در صورتی که ۵ یا ۶ بار یک مطلب را بخوانید و مرور کنید، دیگر هرگز آن را فراموش نخواهید کرد و یا حداقل بخش قابل توجهی از آن را همواره به خاطر خواهید داشت.

ممکن است در ابتدا این مرور کمی زمانگیر باشد البته به این مورد دقت کنید که مرورهای بعدی زمان کمتری برای مطالعه از شما می گیرید لذا جای نگرانی نیست.

این روش مرور که یکی از موثرترین روش های مرور محسوب می شود، به شما کمک می کند تا مطالب را از حافظه کوتاه مدت خود به حافظه بلند مدت انتقال دهید و اطلاعات درسی همیشه در دسترس شما باشد و برای یادآوری آن ها، تنها اگر یک نکته کوچک را به خاطر آورید کافی است.

مثال برای مرور به روش ابینگهاوس

فرض کنید شما قصد دارید یکی از فصول درس زبان انگلیسی را بخوانید، اول مبحث مورد نظر را مطالعه کنید. سپس به فاصله بیست دقیقه بعد، دوباره همان مبحث را مرور کنید.

در مرحله بعد باید ۲۴ ساعت پس از مطالعه اولیه، همان مبحث را در آن ساعتی که روز قبل مطالعه کرده اید، مرور کنید.

دوباره شش روز بعد از مرور دوم، همان مبحث را مرور کنید و دقت کنید که هر بار مرور کردن ، زمان کمتری نسبت به دفعه اول از شما می گیرد.

پس از گذشت چهار روز از مرور سوم یا به عبارتی ۱۰ روز بعد از مطالعه اول، دوباره فصل را مطالعه کنید و مطمئن باشید که دیگر تا سی روز مبحث مورد نظر را فراموش نخواهید کرد و پس از سی روز برای پنجمین بار مرور کنید.

همچنین روش یادگیری و مرور دروس با استفاده از منحنی یادگیری ابینگهاوس هم برای دروس حفظی مانند دین و زندگی، ادبیات و… ، هم برای دروس مفهومی مانند زیست شناسی، فیزیک و ریاضی کاملا موثر می باشد.

مثلا می توانید با همین روش یک مسئله ریاضی را یاد بگیرید و با مرور کردن طبق منحنی یادگیری، موقع امتحان به راحتی آن مسئله را حل کنید.

روش سه مرحله ای رتبه های برتر کنکور برای فراموش نکردن مباحث

روش سه مرحله ای رتبه های برتر برای مرور دروس، یکی از موثرترین روش ها برای حفظ کردن و تثبیت اطلاعات در ذهن می باشد.

به طور کلی مطالعه دروس به چند شکل بریکدیگر تاثیر می گذارند، یک نوع از این کنش ها تاثیر مثبت نام دارد. یعنی دروسی که با هم تشابه دارند می توانند بر یکدیگر تاثیر بگذارند و یادگیری را آسان تر کنند. در نوع دیگری که تاثیر منفی نسبت به هم دارند، داستان به شکل دیگری است.

برای مثال کسی که مباحث مهم زیست شناسی را خوانده و بعد از آن شروع به خواندن فیزیک می کند در این زمان مطلب جدید مانع ماندگاری و تثبیت مطلب قبلی می شود و حتی یادآوری را مشکل می کند.

در صورتی که درس سوم هم اضافه شود این روند تکرار می شود، برای همین منظور مشاوران اغلب به داوطلبان توصیه می کنند که از بهترین روش مرور دروس برای کنکور استفاده نمایید.

بسیاری از داوطلبان آزمون سراسری با وجود آگاهی از اهمیت مرور، آن را یک عمل زمان گیر تلقی می کنند و فکر می کنند به جای مرور می توانند مقدار مطالب بیشتری بخوانند.

قطعا چنین طرز تفکری اشتباه است و باعث از بین رفتن تلاش های قبلی می شود، احتمالا دلیل این امر، عدم جذابیت و کارآمد بودن روش مرور انتخاب شده توسط فرد باشد.

به طور مثال برخی دانش آموزان و داوطلبان کنکور در زمان مرور، مطالب را مجددا از اول با تمام جزئیات قبلی مطالعه می کنند که بسیار کسل کننده و زمان بر است.

طبیعی است که با چنین روش مروری، شخص میل به این کار نداشته باشد، یکی از بهترین روش های مرور دروس برای کنکور خلاصه نویسی است که باعث از بین رفتن چنین حسی در شخص می شود.

در زمان درس خواندن از نکات مهم و کلیدی یادداشت برداری انجام می شود که در مطلب آموزش خلاصه نویسی به طور کامل توضیح دادیم، نه تنها سرعت مرور بالا می رود بلکه مطالب ماندگاری بیشتری در ذهن دارند.

داوطلبان کنکور همواره به دنبال اطلاع از روش های مرور هستند که نفرات برتر کنکور به کار گرفته اند، و تفاوت داوطلبان کنکور همین تفاوت در روش های برنامه ریزی و مطالعه می باشد.

علاوه بر آن روشی که افراد برتر کنکور به کار می گیرند، معمولا مورد تایید همه مشاوران درسی می باشد و طبق اصول درستی انجام می گیرید.

۱. کتاب درسی و جزوه های آموزشی را کامل مطالعه کنید

در صورتی که علاقه دارید روش صحیح مطالعه و مرور نفرات برتر را یاد بگیرید، اولین گام در مرور موفق و پربازده، ساختن زیر بنای آن یعنی خواندن کتاب اصلی و فهمیدن تمام مطالب است. البته قبلا هم بارها گفته ایم یادگیری کامل تنها با حل تمرین و تست زنی کنکور میسر است.

توصیه می شود وقتی که فصلی را آغاز به خواندن می کنید، ابتدا یک نگاه اجمالی به آن داشته باشید، یعنی فقط به تیترها، عکس ها و خطوط رنگی نگاه کنید و سپس با دقت شروع خواندن و تست زنی کنید.

زمانی که مشغول به مطالعه کتاب درسی هستید، سوالاتی که در ذهنتان ایجاد می شود را یادداشت نمایید تا در حین خواندن به دنبال پاسخ آن ها باشید.

حتما مطالب مهم را از غیرمهم جدا کنید و یا به نحوی بارزتر کنید.

اگر سطری یا خطی را متوجه نشدید روی آن علامت سوال قرار دهید تا بعدا بخوانید، اگر زمان دارید همان موقع دوباره بخوانید تا کامل بفهمید.

سپس کتاب را ببندید و مطالب خوانده شده را یک دور در ذهن خود مرور کنید، و ترجیحا چند تست آموزشی بزنید تا ببینید تا چه حد مطالب را به خاطر دارید.

۲. مرورهای زمانبندی شده برای ثبت شدن مباحث

مطابق با بررسی هایی که کارشناسان ترتیب داده اند، ماندگاری مطالبی که مطالعه شده تا ۲۴ ساعت بعد، حدود ۷۰ درصد می باشد و در صورتی که مرور انجام نشود، کم کم فراموش خواهد شد.

یکی از بهترین مرورها برای دروس کنکور این است که ۲۴ ساعت بعد از مطالعه، حتما چند تست یا تمرین دیگر از آن مطلب حل کنید و نکات مهمی که یادداشت کردید را مرور کنید.

در صورتی که احساس می کنید یادداشت های شما کیفیت لازم را ندارد، مجددا بازبینی کنید و سپس یک هفته بعد برای بار دوم مرور انجام دهید.

اینکار باعث می شود تا مدت دوام مطالب یک ماه افزایش یابد.

در مرحله سوم یک ماه بعد از مطالعه اولیه دوباره همان خلاصه نویسی ها را مرور کنید، همچنین در مرحله چهارم، چهار ماه بعد مرور انجام دهید تا این گونه اطلاعات از حافظه کوتاه مدت به حافظه بلند مدت شما انتقال یابد.

۳. تست زنی بهترین روش مرور دروس برای کنکور

اگر قصد دارید که اطلاعاتتان صرفا محدود به همان چند خط خلاصه نویسی هایتان نشود به سراغ کتاب های تست بروید و پس از زدن هر تست آن را ارزیابی نمایید.

اگر نکته جدیدی در حین تست زنی پیدا کردید می توانید در یادداشت های خود اضافه کنید و در زمان مرور آن ها را نیز مرور نمایید.

بعد از هر آزمون حتما ایرادات خود را پیدا کنید و ببینید به چه دلیل آن ها را اشتباه زده اید و به دنبال پاسخ درست آن باشید.

همچنین می توانید برای جذاب تر شدن مطالعه و مرور از راه های خلاقانه استفاده نمایید. مطالعه و مرور دروس کتاب های حفظی و فرمولی با هم متفاوتند.

کتاب های حفظی را باید از روی کتاب بخوانید و با جزئیات کامل مطالعه نمایید. مثلا برای درسی مثل ادبیات سعی کنید تاریخ ادبیات را جداگانه بخوانید و همچنین متن های کتاب درسی را مجزا بخوانید، آثار نویسندگان را نیز با هم مطالعه کنید.

بهترین روش مرور دروس حفظی برای کنکور، ساختن رمزها و یا داستان هایی است که همیشه در ذهن تثبیت گردند.

مطلب پیشنهادی: روش مطالعه دروس عمومی کنکور سراسری به تفکیک هر درس

در مورد دروس فرمولی و تحلیلی  روش مرور متفاوت تر است و مناسب ترین روش همان تست زنی می باشد.

علاوه بر آن آشنایی با تست ها و مسئله های بیشتر باعث می شود روش های قبلی حل مسئله در ذهن ماندگار شود و مغز راحت تر به تحلیل بپردازد.

مشاوره پیشنهادی : آموزش تست زنی کنکور

مطلب پیشنهادی: روش مطالعه دروس تخصصی کنکور سراسری به تفکیک هر درس

مرور فعال و غیر فعال چیست؟

این مرور از نکات پایه ای درس خواندن محسوب میشود که متاسفانه بسیاری از دانش آموزان با آن آشنایی ندارند.

در اینجا با مرور فعال و غیر فعال آشنا می شوید.

مرور کردن را می توان به دو صورت کلی می تواند انجام داد، اول اینکه کتاب را باز کنید و از خط یک شروع به مطالعه کنید تا پایان، در این روش ذهن شما با هیچگونه چالش یا مانعی روبرو نخواهد شد که به آن مرور غیر فعال می گویند یعنی در آن ذهن شما فعالیت خاصی انجام نمی دهد.

و اما مرور فعال، در اینجا از شما سوال پرسیده می شود که باید به آن پاسخ دهید، یعنی ذهن شما با مانع یا چالش برخورد می کند، در اینجا به ذهن شما فشار وارد می شود و باید یک مطلبی را به خاطر بیاورید، به همین دلیل به آن مرور فعال می گویند.

انواع مرور فعال در سال کنکور

۱. تست زنی که یک مرور فعال محسوب می شود، مثلا شما امروز گفتار یک در درس زیست شناسی را مطالعه کرده اید و روز بعد باید برای همان مبحث تست زنی انجام دهید، بنابراین ذهن شما درگیر می شود تا به پاسخ برسید و به آن مرور فعال می گویند.

۲. پرسش شفاهی، مثلا یک نفر از شما می پرسد تولید مثل نهاندانگان را توضیح دهید یا روی کاغذ شکل آن را رسم کنید که شما باید بتوانید به او پاسخ دهید.

۳. امتحان تشریحی، همان امتحاناتی که در مدرسه به صورت تشریحی پاسخ می دهید نیز به عنوان یک مرور فعال محسوب می شود.

۴. فلش کارت و جعبه لایتنر، این روش نیز یک مرور فوق استاندارد محسوب می شود، به این شکل که شما یک سری فلش کارت دارید که در یک طرف آن سوال است و در طرف دیگر جواب، بدون نگاه کردم به جواب سوال را بخوانید و خودتان جواب دهید و سپس به جواب نگاه کنید، این راه نیز یک مرور فعال است.

مرور فعال مهم است یا غیر فعال؟

هر دوش مهم هستند و کاربرد دارند. اما شما بهتر است زمان بیشتری را به مرور فعال اختصاص دهید و توجه کنید که در ابتدای کار مرور فعال بسیار کاربردی تر است.

به این صورت که شما وقتی یک گفتار از زیست شناسی را می خوانید، یک روز بعد شروع می کنید به تست زدن یا فلش کارت های لایت نر را جلوی خود قرار می دهید و مدام از خودتان سوال می پرسید و جواب می دهید.

اما زمان هایی وجود دارد که شما آزمون دارید، در ابتدا تعدادی تست بزنید که مرور فعال انجام شود و سپس شروع کنید متن کتاب را به طور کامل بخوانید.

یا مثلا به شما می گویند چند روز دیگر کل زیست شناسی دهم و یازدهم را باید آزمون بدهید، در اینجا شما وقت ندارید که بتوانید تست زیادی کار کنید یا فلش کارت تمرین کنید، بنابراین باید کتاب را بخوانید تا مطالب را بازیابی کنید.

لذا مرور فعال و غیر فعال در جای خود مهمند، اما مروری که بیشتر ذهن شما را به چالش می کشد و در ابتدای مسیر مرور خیلی به شما کمک می کنید همان مرور فعال است.

جمع بندی نهای در مورد مرور کنکور

شاید در ابتدا مرور وقتگیر به نظر برسد اما با گذشت زمان باعث صرفه جویی در وقت شما میشود، قطعا دوباره خوانی و چند باره خوانی یک مطلب بسیار زمانبر تر از مرور کردن اصولی است.

در یک مرور اصولی کنکوری باید این اقدامات صورت گیرد:

حل تمرین، تست زنی آموزشی و پوششی

بروزرسانی خلاصه نویسی ها و یادداشت برداری ها

شرکت در آزمون یا حل کوئیز آموزشی ترکیبی

در طرح های کلاس مشاوره یک روز در میان برای شما کوئیز قرار خواهد گرفت. همچنین اگر قصد دارید مرور خود را زیر نظر یک مشاور خصوصی انجام دهید و فعالیت های شما بررسی شود میتوانید از اطلاعات تماس زیر استفاده کنید.