مشاوره خصوصی علیرضا افشار
روش مطالعه و خلاصه نویسیروش مطالعه و خلاصه نویسیمقالات

روش مطالعه دروس عمومی کنکور سراسری به تفکیک هر درس

نحوه مطالعه درس های دینی، ادبیات فارسی، زبان انگلیسی و عربی برای کنکور

کلیات نحوه ی مطالعه ی مباحث در دروس مختلف کنکور

در مرکز مشاوره تحصیلی علیرضا افشار بارها گفته ایم روش مطالعه ی هر درس منحصر به فرد نخواهد بود. با این وجود کلیات دروس، دارای چهارچوب و قوانین جامعی است که مشخصاً جزئیات مبرا از یک قانون واحد بوده و ما حسب معیارهای گوناگون، مانند تفاوت درنحوه ی تدریس اساتید و یا منابع مختلف دارای تنوع و گستردگی است.

برای هر انسان میلیون ها راه برای رسیدن به خدا وجود دارد. پس درکل نمی توان نقدی در این باب به جزئیات گام های تدریس اساتید و یا منابع متفاوت پیشنهادی توسط آنها و برنامه های مطالعاتی داوطلبان وارد کرد. منطقی است که این موضوعات تحت همان چهارچوب و قاعده های کلی پیش برود.

همانطورکه یک فوتبالیست برجسته درطول مسیر پیشرفت خود تماماً بابهترین مربی و یا امکانات کافی برای تمرین پیش نرفته است اما چیزی که دراین بین اهمیت دارد این است که او ساختار و تکنیک های مورد نیاز را فراگرفته و با تلاش و تجربیات شخصی خود به یک اسطوره مبدل شده است. پس برای بهترین شدن لزوماً نیاز به آموختن از بهترین اساتید مطرح نیست.

بارها دیده ایم که هزاران شخص از تدریس یک استاد کاردان و بهترین منابع و برنامه ی یک مشاور برجسته در ظاهر استفاده کرده اند اما فقط تعداد اندکی از آنها موفق شده اند. پس بهتراست این موضوع را با یک جمله این طور تشبیه کنیم که، شرط کافی برای موفقیت تلاش و پشتکار هر فرد است. زیرا هیچ فعل موفقی برای بهترین بودن یک فرد دردنیا وجود ندارد که بتوان بخاطر دست یابی به آن صفرتا صد عمل را به دیگری واگذار کرد و به موفقیت رسید.

پس با تقلید از این تفکر که یک داوطلب توانسته است با منابع و اساتیدی خاص رتبه ی برتر شود، نباید پیش رفت. هیچ نسخه ی موفقیتی برای دوفرد مختلف کاملاً شبیه به هم نمی باشد و بهره وری افراد متفاوت است.

تعریف مباحث توصیفی و دروس عمومی کنکور

به کاربردن واژه ی مباحث در اینجا به این دلیل است که ما قصد نداریم صرفاً درسی خاص را در یکی از این دو گروه قرار دهیم. اما چرا؟ تفاوت میان توصیف و تحلیل را می توان اینطور بیان کرد: مباحثی توصیفی هستند که بتوان با مطالعه ی اصل کتاب درسی به همه ی سؤالات موجود در حیطه ی آن موضوع پاسخ داد و یا درتعریفی دیگر، پاسخ سؤالات را بتوان با مراجعه به متن کتاب درسی یافت.

ویژگی دروس توصیفی و عمومی آزمون سراسری

ویژگی این دسته ازمباحث حفظی بودن مطالب و یادگیری سریع آن است. اما در مقابل، مطالب این گروه به سرعت فراموش می شوند. زیرا عملکرد رشته های عصبی موجود در مغز برای جایگذاری مطالب در خانه های حافظه بسیار سست است.

پس دراین صورت شرط عدم فراموشی این مباحث تثبیت آنها درحافظه است . اما چگونه؟ سیستمی تحت عنوان تداعی معانی و تصویرسازی وجود دارد که می تواند برخی ازمطالب فرار، مانند به خاطر سپردن اسامی در تاریخ ادبیات را به کمک تصویرسازی در حافظه تثبیت کند. به این صورت که با تصویرسازی مباحث همانند یک داستان، می توان به حفظ مطالب در ذهن یاری کرد.

نحوه ی مطالعه ی درس های عمومی توصیفی

هنگام مطالعه ی دروس توصیفی، باید به این ویژگی از آنها اشاره کرد که نحوه ی مطالعه ی مباحث بسیار روان، ملموس و یا بهتر است بگوییم قابل فهم برای همه ی داوطلبان خواهد بود. البته دراین بین استثناء هایی در بعضی مطالب وجود دارد.مانند: مبحث علت و معلول که درگروه مباحث توصیفی قرار دارد اما داوطلب را وادار به اندکی تفکر می کند.

در مطالعه ی دروس توصیفی باید ذکر کرد، اگر حجم مطالب زیاد باشد به دنبال آن فراموشی مباحث سریع تر و درمدت زمان کمتری خواهد بود. شاید در اینجا بهتر باشد از به کار بردن واژه ی فراموشی امتناع کنیم، زیرا دراین مرحله از مطالعه ی دروس توصیفی اصلاً آموختنی در کار نبوده و به گفته ی روانشناسان فراموشی مرحله ی بعد ازمطالعه وآموختن است. اما واژه ی فراموشی در جمله ی قبل به معنی عدم به خاطر سپردن مطالب درهمان لحظه می باشد.

اگر حجم مطالب توصیفی اندک باشد، قطعاً یادگیری و به خاطر سپردن آن ها فرآیند نتیجه آور تری را برای داوطلب خواهد داشت.

دروس عمومی را در بخش های کوچک بخوانید

پس به طور کلی مباحث توصیفی نباید با حجم گسترده و مقدار زیاد مطالعه شود. به همان میزانی که مطالعه ی این دروس دارای سلسه مراتب بوده و به قطعه های با حجم کمتری تقسیم شده باشد درذهن بهتر تثبیت خواهند شد. به داوطلبان عزیزتأکید می شود که ابداً مطالعه ی این سبک از مطالب را به بازه ی زمانی فشرده مثلاً دوران طلایی نوروز کنکور و بعد از عید نوروز موکول نکنند.

زیرا این عمل اصلاً منطقی نبوده و مطالعه ی حجم زیاد از دروس توصیفی در بازه ی زمانی کوتاه، به سرعت باعث فراموش شدن مباحث می شود. و یادگیری این دروس می بایست به مرور و با تعداد دفعات بیش تر اما حجم کم تر باشد تا احتمال فراموشی مطالب را به حداقل برساند. به این روش فرآیند ثابت و یا خرد می گویند. به طور کلی یادگیری این سبک از دروس با تصویر سازی و ایجاد سلسله مراتب در موضوعات و بیان مطالب به صورت داستان تأثیرگذار خواهد بود.

بهترین منبع برای مطالعه ی دروس عمومی چیست؟

مرور و دوره ی مباحث توصیفی با دفعات زیاد باید اتفاق بیافتد. زیرا جمله بندی و متن کتاب درسی مرجع کافی و درسنامه ی لازم برای آموزش ما خواهد بود که به طورکلی میتوان گفت: مبحث پیچیده ای در آن وجود ندارد.

درمباحث توصیفی بیش ترین دقت بر روی متن کتاب درسی است. زیرا در بسیاری ازکتاب های کمک آموزشی گاهی اوقات به علت حذف و یا اضافه کردن مطالب، اشتباه علمی در اصل درسنامه به وجود آمده که این نکته به نوبه ی خود جای تأمل دارد و داوطلب باید اصل کتاب درسی را به عنوان منبع و مرجع قابل اطمینان برای مطالعه ی خود برگزیند و برای تست زنی به سراغ بهترین منابع کنکور رفت.

نحوه ی مطالعه ی دروس عمومی کنکور به تفکیک هر درس

دروس عمومی بیشتر در حوضه ی مباحث توصیفی قراردارند، هرچند همانطورکه قبلاً به آن اشاره شد تمامی این مباحث دارای موارد استثناء نیز می باشند که داوطلب برای مطالعه ی آنها باید از قوه ی ادراک خود استفاده کند. اولین دروس مورد بحث ما به ترتیب دین وزندگی، ادبیات فارسی و… خواهند بود که در ادامه به توضیح جامع آنها اشاره خواهیم کرد.


روش مطالعه ی درس دین و زندگی کنکور

هنگام مطالعه ی این درس باید به این نکته اشاره کرد که میانگین نمرات کسب شده از آن توسط داوطلبان درسال های اخیر حدود 20 الی 25 درصد بوده، پس می توان نتیجه گرفت که مطالعه ی این درس برای اکثر داوطلبان روان و بدون مشکل بوده است.

آیا حل تست دین و زندگی باید بلافاصله بعد از مطالعه ی متن درس اتفاق بیافتد؟

اکثر مشاوران تحصیلی به این موضوع اعتقاد دارند که چون قالب کلی دین وزندگی یک درس حفظی بوده، پس تست زنی کنکور و تمرین نباید بلافاصله بعد از مطالعه ی متن کتاب درسی اتفاق بیافتد. اما همانطور که درچند سطر بالاتر به آن اشاره شد، هیچ مبحث توصیفی وجود ندارد که کاملاً بتوان با خواندن و به خاطر سپردن مطالب آن به موضوع احاطه داشت، همانطور که هیچ مبحث تحلیلی کاملاً به تحلیل و درک سؤال نیاز ندارد و درمواردی نیازبه حفظ مطلب وجود خواهد داشت.

پس برای مطالعه ی این درس تأکید بنده این است که حل تست بعد از مطالعه ی متن درس اتفاق بیافتد. زیرا مطالبی مانند: آیات و احادیث و حتی برخی از قسمت های عناوین و متن درس به شدت فهمیدنی هستند و داوطلب باید آنها  را در ذهن، درک و تفکیک کند.

روش بیان شده کاملاً علمی بوده و پیشنهاد کلی درباب مطالعه ی این درس این است که:

  • در درجه ی اول ،ابتدا برای تک تک فصول چندین تست و حتی سؤال تشریحی مطالعه و مرور شود تا یک پیش نیاز ذهنی برای درک اصل موضوع در ذهن داوطلب ایجاد شود و بتواند با نحوه  وسبک طراحی سؤالات آن فصل توسط طراح آشنایی لازم را کسب کند.
  • در درجه ی دوم متوجه ی این مطلب شود که آیا موارد مطالعه شده توسط داوطلب به طور صحیح مطالعه شده و یا برداشت وی از اصل مطالب کتاب درسی متفاوت بوده است.

 آیا نیازبه حفظ کردن و یا به خاطرسپردن آیات و احادیث دینی وجود دارد؟

برای پاسخ به این سؤال باید ذکرشود که به خاطرسپردن مطالب، یک فعل توصیفی است و دروس توصیفی با وجود یادگیریِ سریع و آسان آنها توسط افراد، به همان میزان سریع تر نیز فراموش خواهند شد. پس بنده با به خاطر سپردن و حفظ کردن این مطالب در بازه ی زمانی کوتاه موافق نبوده ، بخصوص که این روش بیشتر مختص داوطلبانی است که دارای پایه ی درسی قوی درتمامی دروس هستند.

به طورکلی با وجود حجم زیاد وگسترده ی مباحث باید به درک و فهم مطالب و افزایش کیفیت مطالعه در مقابل حفظ کردن آنها تأکید کرد. زیرا با فهم یک موضوع می توان به تمام زوایای موجود درآن احاطه پیدا کرد تا داوطلب هنگام مواجهه با مطالب متنوع دچار سردرگمی و چالش نشود. پس درحالت کلی بهتراست به جای حفظ کردن کل آیات و احادیث و یا حتی پیام های آنها بتوان با استفاده از یک کلید واژه ی به خصوص، آنها را به عناوین و اسامی فصول و یاحتی متن هرمبحث دربخش های مختلف ارتباط داد.

روش متصل کرد آیات به مفاهیم برای دین و زندگی

یکی از روشهای موجود برای بهتر شدن تحلیل آیات این است که مانند یک بازی فکریِ ستونی، آیات و پیام آنها را با بهترین تحلیل ممکن به هم مرتبط کنیم. به اینصورت که آیات چند درس را به طور پراکنده در یک ستون نوشته و درستون مقابل، تحلیل آیات را با همین روش یادداشت کنیم. سپس پاسخ های مناسب هرردیف را به گزینه ی مورد نظرآن متصل کنیم.

بهترین راهکار برای مطالعه ی درس دین وزندگی چیست؟

بهترین راهکاربه صورت مرحله به مرحله:

مرحله اول) ابتدا یک مرتبه کتاب درسی مطالعه شود

مرحله دوم) بلافاصله بعد به سراغ بحث آیات و احادیث وپیام آیات بروید، این مباحث کاملاً می بایست درک شود سپس با معنی و پیام آیات تطبیق داده شود

مرحله سوم) بعد از اینکه معانی آیات به طور تشریحی مطالعه شد، سپس چند سؤال ازمباحث پیام آیات حل شود

مرحله چهارم) در نوبت بعدی مطالعه می توان کار را با مطالعه ی متون قابل اهمیت در کتاب کمک درسی ادامه داد

مرحله پنجم) بعد از مطالعه ی دوباره ی آیات و احادیث و سپس با استدلال، چندین تست پوششی درباره ی متن کتاب درسی وآیات و احادیث پاسخ داده شود.

مرحله نهایی) به علت ایجاد تنوع مطالعاتی می توان مطالعه ی درس دین وزندگی رات قریباً به صورت یک روز درمیان در برنامه ی مطالعاتی قرارداد که در مطلب برنامه ریزی کنکور آن را بررسی کرده ایم.

آیا برای دین و زندگی به درسنامه کتاب تست نیاز داریم؟

برای آیات، احادیث و اشعار: به طورکلی اگر بخواهیم روش مناسب، منابع مطالعه ی درس دین وزندگی را در چند سطر جمع بندی کنیم در ابتدا به این نکته اشاره می کنیم که برای مباحثی مانند: آیات، احادیث و اشعار حتماً به درسنامه ی کتاب کمک درسی نیازداریم.

برای متن دروس دین و زندگی: اما برای مطالعه ی متن کتاب، مرجع کافی کتاب درسی می باشد. با این وجود می توان به درسنامه های برخی ازکتب درسی اعتماد کرد ونتیجه نیزگرفت اما توصیه ی بهترهمان متن کتاب درسی است.


روش مطالعه ی درس ادبیات فارسی کنکور

روش مطالعه ی درس ادبیات فارسی کنکور

میانگین درس ادبیات فارسی نیز در آزمون سراسری برای اکثر داوطلبان دارای نمره ی بالایی می باشد. برای مطالعه ی این درس می بایست درترم اول، بیش ترین توجه، به مباحث قرابت معنایی، آرایه و زبان فارسی باشد. اما چون برای یادگیری قرابت معنایی باید معانی ومفاهیم اشعار را نیز آموخت، پس مطالعه ی آن نیز مورد نیاز خواهد بود. مباحث املاء و تاریخ ادبیات را می توان دو الی سه روز قبل از آزمون های آزمایشی مطالعه و مرور کرد.

درس ادبیات فارسی را چگونه مطالعه کنیم؟

مطالعه ی درس ادبیات فارسی را می توان با دو روش کلی بیان کرد:

1) مطالعه به روش درس به درس ادبیات فارسی

2) مطالعه ی مطالب با مبحث بندی کردن دروس ادبیات

چگونه ادبیات فارسی را درس به درس بخوانیم؟

اگر داوطلب پایه ی دوازدهم باشد، می تواند به روش درس به درس که نیازمند زمان کافی برای مطالعه می باشد وهمراه با تدریس دبیر، آزمون آزمایشی و امتحانات نهایی پیش برود.

در این روش تمرکز بیشتر باید روی اشعار و متون مهم باشد. این اشعار مهم شامل ادبیات غنایی و یا ادبیات متون کهن است، اما شعر نو و ادبیات حماسی از اهمیت کمتری برخوردار هستند.

اگر داوطلب دارای ضعف علمی باشد، روش مطالعه ی مبحثی دروس را باید رها کرده و با روش درس به درس پیش برود.

طریقه مطالعه قرابت معنایی و آرایه های ادبی کنکور

بعد از مطالعه ی قرابت معنایی و آرایه و زبان فارسی حتماً بایستی سؤال تستی کار شود. همچنین مانند دیگر دروس عمومی، تست ها و سؤالات کنکورهای سال های قبل در اولویت قراردارند.

بحث آرایه های ادبی را باید کم کم و مبحث بندی شده پیش رفت. هنگام مطالعه ی قرابت معنایی نیزمانند درس دین وزندگی باید قالب و کلیدواژه ها را فرا گرفت.

روش مطالعه زبان فارسی کنکور سراسری

هنگام مطالعه ی درس زبان فارسی می بایست صبور بود و سؤالات تستی بیشتری را کار کرد و پیشرفت در این مبحث بدون تمرین ممکن نیست.

در روش مبحث بندی دروس سه بحث قرابت معنایی، آرایه های ادبی و زبان فارسی دارای اهمیت ویژه ای هستند اما مطالعه ی آنها را می توان در زمان های خرد و مرده گنجاند که در مطلب افزایش ساعت مطالعه کنکور آن را بررسی کردیم. همچنین با منابعی مانند الگو و یا هفت خان از انتشارات خیلی سبز پیش رفت.


شیوه ی مطالعه ی درس زبان انگلیسی برای کنکور سراسری

شیوه ی مطالعه ی درس زبان انگلیسی برای کنکور سراسری

در مطالعه ی این درس داوطلب نباید به هیچ عنوان عجله ای برای مباحث کلوز تست و درک مطلب داشته باشد. بلکه بنده اعتقاد دارم اکثریت داوطلبان برای پیش بردن این درس می بایست با مطالعه ی گرامر و واژگان شروع کرده و سپس مطالعه را به سمت مباحث درک مطلب و کلوز تست ها سوق دهند.

نحوه ی مطالعه ی درس زبان انگلیسی پیچیدگی خاصی ندارد و در وحله ی اول باید گرامر و واژگان مطالعه شود.

منابع ساده و سطح بالا زبان انگلیسی کنکور

منابع سطح ساده برای این درس خط سفید و گاج میکرو می باشد و در سطح بالاتر خیلی سبز و یا مبتکران گزینه های مفیدی برای مطالعه می باشند.

روش یادگیری لغات و واژگان زبان انگلیسی کنکور

یادگیری کاربرد واژگان و یا کاربرد گرامردرقالب تست، مهم ترین چالش درمطالعه ی این درس می باشد و هیچ گاه نباید ازاین موضوع غافل بود که نمی توان بدون یادگیری کاربردی این مباحث درحل تست ها به موفقیت رسید.

یک راهکار برای مطالعه ی این درس این است که تعدادی از واژگان درس را به همراه معانی آنها یادداشت کرده و هنگام حل تست ها به معانی این کلمات مراجعه کرد تا بتوان کاربرد هر واژه را در متن آموخت.

پیشنهاد برای داوطلبانی که در درس زبان انگلیسی ضعیف هستند

برای داوطلبانی که در این درس ضعیف می باشند حل تمرین های کتاب درسی بهترین راهکار برای پیشرفت می باشد. این نکته را نیز باید در نظر گرفت که مطالعه و تمرین مبحث کلوز تست را نباید تا پایان مطالعه ی واژگان حداقل پایه و ترم اول سال دوازدهم شروع کرد.


نحوه ی مطالعه ی درس عربی برای کنکور سراسری

نحوه ی مطالعه ی درس عربی برای کنکور سراسری

درابتدا باید این نکته را ذکر کرد که درس عربی می تواند تحلیلی ترین ساختار را دربین دروس عمومی داشته باشد. زیرا قواعد این درس به یکدیگر متصل و مرتبط می باشند وشاید بتوان گفت حدود 80 الی 90 درصد از قواعد با یکدیگر پیوستگی دارند.

اساتید این درس همیشه به داوطلبان تأکید می کنند که هیچ گاه ازابتدا شروع به حل تست نکنند و با مباحث کلاس و شیوه ی تدریس استاد پیش بروند. از نظر بنده نیز این منطقی ترین راهکار برای پیش بردن مطالعه دراین درس می باشد.

داوطلبانی که دراین درس ضعیف هستند به هیچ عنوان با برنامه ی آزمون ها مطالعه را جلو نبرند. و در مرحله ی اول با مباحثی مانند: اسم، فعل و ترجمه به صورت مبحثی کارکنند.

مهمترین راهکار برای پیشرفت عربی کنکور

مهم ترین موضوع برای یادگیری این درس دانستن نقش کلمات در جملات مختلف سؤال است و داوطلب می بایست بتواند این عبارات را تفکیک و تحلیل شده بیان کند. یعنی نقش کلمات را در جمله بداند. این موضوع را می توان برای هر متن از کتاب درسی نیز به طور مجزا انجام داد تا بتوان به تسلط کافی دست یافت.

پیشرفت دراین درس مستلزم حل تست و تمرین زیاد است. کتاب خیلی سبز نیز منبع مناسبی برای مطالعه ی این درس می باشد. برای مطالعه ی این درس می توان با فیلم آموزشی کنکور ویا کلاس آموزشی پیش رفت. زیرا آموزش این درس توسط اساتید می تواند به داوطلب در درک مطالب کمک شایانی کند. درس عربی را دربازه ی زمانی دو الی چهار ماه می توان جمع بندی کرد وسپس به سراغ درک مطلب و حل تست رفت.


سخن پایانی در مورد مطالعه دروس عمومی کنکور

دروس عمومی شاید در مجموع نسبت به دروس تخصصی ساده تر به نظر برسند اما تسلط و رسیدن به درصد بالا در این دروس نیازمند استمرار و تمرین در قالب باکس های مطالعاتی کوچک است.

بی توجهی به دروس عمومی و یا حتی توجه بیش از حد به آنها میتواند به رتبه ی شما ضربه وارد کند برقراری تعادل بین دروس عمومی و تخصصی یکی از ویژگی های رتبه های تاپ کنکور است.

مشاوره پیشنهادی : کارگاه روش مطالعه علیرضا افشار (همایش اصفهان)

نوشته های مشابه

14 دیدگاه

  1. سلام دکتر افشار عزیز
    همان طور که خودتون میدونین امسال حداکثر سن برای دانشگاه فرهنگیان رو به 24 افزایش دادند این قانون برای کنکور 1400 هم پابرجاست یا نه؟من آذر سال بعد ۲۴ سالم میشه میتونم شرکت کنم در فرهنگیان؟سربازم استاد خواهش میکنم جوابمو بدین

    1. سلام
      احتمال خیلی زیاد این قانون جایگزین قبلی پابرجا خواهد بود

      1. سلام ببخشید اگر کسی دانشجو فوق لیسانس باشه میتونه همزمان دانشجو لیسانس آزاد یاپیام نور رشته حقوق هم بشیم ؟

  2. سلام استاد
    خسنه نباشید
    ببخشید استاد شما اهل شهر یزد نیستید
    چون یک فیلم نماز دبدم فکر کنم جنابعالی بودید پشت سر اقای علاقبند
    بازم ببخشید سوال ام بیربط بود
    باتشکر

  3. سلام استاد ببخشید کتاب لغت مهروماه چطور منبعی هست؟(سطحش پایین یا خوب)

  4. سلام استاد
    ببخشید الان من برنامه میریزنم یا انجام نمیدم یا کم کاری میکنم؟
    بظر شما استاد من چ کار کنم؟

  5. سلام آقای افشار.
    نحوه درست درس خوندن برای یک پشت کنکوری چه طوریه؟
    چه روشی درسته؟ اینکه پایه به پایه بره جلو؟ موضوعی بخونه؟ مرور ودوره کردنش چطور باشه؟ عمومی وتخصصی رو تفکیک کنه؟ محاسباتی و حفظی هارو چطور تو برنامش
    قراربده؟ در کل راهکار تون برای یک پشت کنکوری درباره
    برنامه ریزی که اصولی باشه ومنطقی چیه؟ (درضمن در رشته انسانی)
    ممنون بابت کمکتون

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا