11 راهکار برای حل مشکل ضعف در یادگیری ریاضی

در واقع ضعف در یادگیری درس ریاضی یکی از اصلی‌ترین مشکلاتی است که در سیستم آموزشی وجود دارد یعنی از پایه‌ ابتدایی گرفته تا کنکور دانش آموزان با چنین مشکلی مواجه هستند و به یک پایه خاص و مرحله‌ای از تحصیل مربوط نمی شود و این مشکل ذهن بسیاری از دانش‌آموزان و والدین و دبیران را به خود مشغول کرده‌ است.

از همان ابتدای دوران تحصیل معلمان و اولیا برای درس ریاضی اهمیت خاصی قائل بوده‌اند و این امری طبیعی و مسلم است.

همانطور که می دانید ریاضی یکی از دروس پایه بسیار مهم می باشد که برای ورود به رشته‌های اصلی در دبیرستان و دانشگاه مورد نیاز است، ولی چالش‌ها و دشوار بودن درس ریاضی در برخی موارد موجب بدفهمی‌های آن شده و همین امر دلیل ایجاد مشکلات برای آموزش ریاضی می باشد.

در این مقاله تلاش می کنیم به تمامی جوانب ضعف در یادگیری ریاضی و همچنین بررسی علل ضعف دانش‌آموزان در درس ریاضی و ارائه راهکارهای تقویت این درس برای دانش‌آموزان بپردازیم، در مطلب بهترین روش مطالعه ریاضی برای 100 زدن نیز به بررسی درس ریاضیات پرداخته بودیم.

هدف از آموزش درس ریاضی

درس ریاضی و آموزش صحیح آن، یکی از مهمترین موضوعاتی است که در سیستم آموزشی تمامی کشورها مطرح می باشد. همچنین در هر جامعه‌ با توجه به ذهنیت افراد و روش های متداول، معلمان این درس را آموزش می دهند.

اما اهداف مهم و اصلی برای آموزش ریاضی در جوامع مختلف شامل دسته‌های گوناگونی می باشد و هر دسته نمایانگر موضوع و کاربردی خاص از این رشته آموزشی در زندگی روزمره انسان ها است.

چالش‌های درس ریاضی!

همانطور که پیش تر ذکر شد درس ریاضی یکی از کاربردی‌ترین دروس آموزشی از اوایل شروع تحصیل در مدارس می باشد و بنابراین یادگیری صحیح و اصولی آن می‌تواند راهگشای بسیاری از مسائل در زندگی و آینده هر دانش آموز باشد.

آموزش اصولی و یادگیری صحیح درس ریاضی سبب می‌شود تا به اصطلاح پایه هر دانش آموز از ابتدای تحصیل قوی شود و در یادگیری موضوعات دیگر در سال های بعدی دچار چالش‌های این درس به صورت جدی نشود.

دلایل ضعف دانش‌آموزان در درس ریاضی

دلایل زیادی برای ضعف در یادگیری ریاضی در تمامی پایه‌های تحصیلی وجود دارد و این دلایل در بعضی مواقع از سوی دانش‌آموزان می باشد و در بسیاری از موارد نیز به سیستم آموزشی و فضای تحصیلی باز می‌گردد.

مهم‌ترین دلایل ضعف دانش‌ آموزان در یادگیری درس ریاضی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱. عدم معرفی اهداف آموزش ریاضی

معرفی نادرست این درس و وجود ابهام برای اهمیت یادگیری درس ریاضی سبب می‌شود تا دانش‌ آموزان از همان ابتدای یادگیری، تمرکز و دقت کافی را برای درس ریاضی بکار نگیرند.

وقتی دانش‌ آموزان از لزوم یادگیری ریاضی آگاه نیستند و نمی دانند با یادگرفتن ریاضی توانایی حل چه مشکلات و مسائلی را در زندگی روزمره خواهند داشت، لذا علاقه ای به یادگیری این درس نشان نمی‌دهند.

۲. ناکارآمدی سیستم آموزشی در تدریس ریاضی

سیستم آموزشی به دلیل نداشتن امکانات و تجهیزات و نوآوری‌های جدید برای بهبود وضعیت آموزش و همچنین بی توجه بودن به روش های آموزشی موثر در این زمینه یکی از عوامل مهم در ضعف آموزشی درس ریاضی می باشد.

ضعف دانش آموزان در یادگیری درس ریاضی که حاصل ناکارآمدی سیستم آموزشی می باشد یکی از دلایل مهم در مشکلات آموزش ریاضی می باشد و حتی ممکن است نظر دانش آموزان را پیرامون این درس تا ابد تحت تاثیرات منفی قرار دهد و باعث تنفر آنان شود.

۳. قدیمی شدن روشهای تدریس ریاضی

اغلب دانش‌آموزان بر این باورند که ساعت های آموزشی درس ریاضی را صرفا با شنیدن و یادگیری درس جدید توسط معلم می گذرانند.

معلمانی که تنها از روش تدریس همیشگی و قدیمی ریاضی را به دانش‌آموزان خود تدریس می‌کنند و شاهد موفقیت و بازدهی کمتری هستند، نسبت به معلمانی که دانش‌آموزان را در جریان تدریس دخالت می دهند و با تلاش آن ها اقدام به درس دادن می‌کنند.

۴. عدم وجود تنوع در کلاسهای درس ریاضی

آموزش درس ریاضی همراه با داستان‌ها و معماهای جالب می‌تواند تا حدود زیادی سبب از بین رفتن خشکی و کسلی کلاس های درس ریاضی شود.

وقتی که دانش آموز به دنبال یافتن پاسخ یک معما در ذهن خود می باشد، تقریبا نیمی از راه پیچیده تدریس ریاضی هموار می‌شود.

۵. میزان بالای فشردگی و حجم زیاد کتاب درسی ریاضی

وجود حجم بالای درسی در یک دوره آموزشی و همچنین نبود زمان کافی نیز تاثیرات منفی بر روی بهره‌وری ساعت درسی می‌گذارد.

دانش‌آموزان نیز همواره به این ضعف در سیستم آموزشی اشاره می‌کنند که معلمان استرس زیادی برای تمام کردن کتاب در طول سال تحصیلی دارند و همین دلیل سبب صرف بخشی از تمرکز و انرژی معلم و دانش‌آموز برای تدریس به موقع می‌شود.

۶. تعداد زیاد دانش‌ آموزان در کلاس های درس ریاضی

در مدارس دولتی و حتی در برخی از مدارس غیرانتفاعی نیز به دلیل وجود تعداد زیاد دانش‌ آموزان در یک کلاس و به دنبال آن نداشتن زمان کافی برای توجه به پیشرفت تحصیلی همه دانش‌آموزان، معلمان شاهد ضعف در یادگیری ریاضی در دانش‌آموزان هستند.

۷. نبود روانشناسی روحیات هر دانش‌ آموز در یادگیری ریاضی

بسیاری از دانش‌ آموزانی که در سال های ابتدایی تحصیل خود، ذهنیت خوبی از ریاضی ندارند، در سالهای بعدی نیز این بار منفی ذهنی را برای یادگیری ریاضی به همراه خود دارند.

لازم است تا روانشناسی صحیح برای تغییر ذهنیت دانش‌ آموزان و همچنین معرفی ریاضی به عنوان رشته‌ای جذاب و مهیج انجام شود، تا سبب علاقمند شدن افراد به این درس و بهبود وضعیت تحصیلی در آنان شود.

۸. وقت نذاشتن دانش آموز در خانه برای تمرین بیشتر

در هر صورت درس ریاضی نیاز به وقت گذاشتن و تمرین بیشتری دارد پس حتما باید در منزل تمرین شود و نمیشود فقط به کلاس درس اکتفا کرد.

چند نکته برای رفع ضعف در یادگیری درس ریاضی

عده ای از دانش‌آموزان تلاش می‌کنند تا در درس ریاضی قَوی باشند و عده ای دیگر هم درس ریاضی را خسته‌ کننده یا طاقت‌ فرسا به شمار می آورند.

ریاضی درس نسبتا دشواری می باشد و در مقاطع بالاتر تحصیلی نیز دشوارتر هم می‌شود. لذا هر کسی می تواند با نگرش و راهکارهای مناسب، یاد بگیرد که چگونه در ریاضیات بهتر عمل کند. علاوه بر موارد ذکر شده ریاضی یکی از مهارت‌هایی است که مدت‌ها پس از فارغ التحصیلی نیز از آن استفاده خواهید کرد. به طور مثال در مدیریت پول و ثبت مالیات و یا حتی در پخت و پز و… مورد کاربرد می باشد.

راهکارهایی برای تقویت درس ریاضیات مدرسه و کنکور

در این بخش از مقاله چند راهکار برای رفع ضعف در یادگیری ریاضی ارائه شده است.

۱. مسائل ریاضی را به موقعیت‌های واقعی ربط بدهید!

زمانیکه به یک معادله‌ی ریاضی پیچیده نگاه می‌کنید چه می‌بینید؟ یک نکته‌ی ساده برای بهتر شدن در ریاضیات این است که در صورت امکان این دانش را با سناریوهای زندگی واقعی ارتباط بدهید.

مثلا معلم شما معادله‌ی دشواری را روی تخته یادداشت می کند، از خود بپرسید که چگونه می‌توانید از این فرمول در خارج از کلاس استفاده کنید؟ همیشه برای به خاطر سپردن مطلبی که متوجه نمی شویم، چالش‌ برانگیزتر است. لذا بهتر شدن در ریاضی زمانی هدفمند می‌شود که آن را معنادار کنیم.

اگر آن معادله‌ برای شما معنایی نداشته باشد، شاید بتوانید آن را حل کنید، اما خیلی به آن اهمیت نمی‌دهید، ولی اگر به شما بگوییم این معادله‌ی ریاضی بیانگر نحوه‌ی محاسبه‌ی قبض تلفن شماست، به طور ناگهانی یک ارتباط واقعی با مسئله پیدا می‌کنید و حالا دیگر این معادله، فقط مجموعه‌ای از حروف و اعداد نیست، بنابراین هر زمان که می‌توانید شروع کنید به ربط دادن تکالیف ریاضی خود به موقعیت‌های واقعی در زندگی و با این کار آن فرمول‌های فریبنده ممکن است منطقی‌تر به نظر برسند.

۲. بر مهارت‌های پایه‌ای ریاضی تسلط پیدا کنید!

ممکن است گاهی مطالعه‌ی ریاضی شبیه به یادگیری یک زبان خارجی به نظر برسد. پس چرا با آن مثل یادگیری زبان رفتار نکنیم؟ برای یادگیری یک زبان بیگانه ابتدا باید چند کلمه‌ و حرف ساده یاد بگیرید. سپس با تمرین تعداد انگشت شماری از کلمات را در یک جمله کنار هم قرار می دهید و در نهایت پس از چند بار تکرار، پایه‌ی محکمی برای پیشرفت مهارت‌های زبانی خود خواهید داشت.

این نکته شایان ذکر می باشد که محاسبات پیچیده‌ی ریاضی نیز بر پایه‌ی مهارت‌های اساسی است. اصول اولیه‌ی ریاضی شامل مفاهیمی مانند کسر و اعشاری را خوب یاد بگیرید. توصیه می شود تا زمانی که اصول اساسی را به طور کامل درک نکرده‌اید، از رفتن به سطوح بالاتر در ریاضی خودداری کنید.

۳. مسائل پیچیده‌ را به بخش‌های کوچک‌تر تقسیم کنید!

در دوران تحصیلی خود با مسائل ریاضی دشوار، مواجه خواهید شد و راه گریزی وجود ندارد. هنگام مواجه شدن با چنین مواردی، بگویید چگونه می‌توانم این مسئله‌ی ریاضی را به بخش‌های کوچکتر و قابل مدیریت‌تر تقسیم کنم؟

مسئله ها را با دقت بخوانید و حتی دوباره بخوانید، یک نفس عمیق بکشید. آیا می توانید مفاهیم یا فرمول‌های آشنا را در آن مسئله‌ی بزرگ و دشوار، تشخیص دهید؟ در صورت «تقسیم کردن» یک مسئله‌ی سخت و چالشی به بخش‌های کوچک، از ایجاد احساس ناتوانی جلوگیری می‌کنید.

می توانید اعداد را ساده کنید. مثلا اگر به جای 10000 با 10 کار کنید، مشکل قابل کنترل‌تر می‌شود؟ (فقط فراموش نکنید که قبل از نوشتن پاسخ نهایی خود به اعداد اصلی برگردید!)

۴. از آزمون‌های تمرینی استفاده کنید!

پیشنهاد می شود از آزمون‌ها و تست‌های تمرینی که ابزار قدرتمندی هستند و به شما کمک می‌کنند، استفاده کنید.

اما مشکل اینجاست که بسیاری از دانش‌آموزان هفته‌ها یا حتی ماه‌ها قبل از امتحان، در آزمون های تمرینی یاد می‌گیرند که چگونه سوالات سخت را حل کنند، اما وقتی که همان گونه سوال بعداً در امتحان واقعی طرح می‌شود، گاهی اوقات فراموش می‌کنند که چگونه حلش کنند.

توصیه می شود که هر زمان با یک سوال مشکل مواجه شدید، یک یادداشت روی صفحه قرار دهید و برای درک مشکل کمک لازم را دریافت کنید. به این صورت که می توانید در روزهای منتهی به امتحان، به طور منظم تمام سوالات تمرینی را که با یک یادداشت علامت‌گذاری کرده‌اید را مرور کنید. چنانچه این راهکار را به لیست استراتژی‌های آماده‌سازی برای آزمون و تست‌زدن اضافه کنید، قطعا شاهد پیشرفت در نمرات و درصدهای ریاضی خود خواهید بود.

حتی اگر اهل فعالیت در دنیای فناوری آموزش هستید می توانید از اپلیکیشن های آموزشی که به صورت رایگان یا پولی ارائه می شوند نیز استفاده کنید.

۵. یک برنامه‌ی مطالعاتی ثابت ایجاد کنید!

تحقیقات نشان داده اند که شب امتحانی بودن، تاثیر مطلوبی بر یادگیری ندارد. شاید بتوانید معادلات یا فرمول‌ها را برای مدتی در ذهن بسپارید، اما اطلاعات برای مدت طولانی در ذهن شما نخواهد ماند.

در این شرایط چه کاری باید انجام دهید؟ یک برنامه‌ی مطالعاتی ثابت برای مرور مسائل و فرمول‌های ریاضی ایجاد کنید.

حتی می‌توانید برنامه‌ی مطالعاتی خود را بر اساس «منحنی فراموشی ابینگهاوس» تنظیم کنید. این منحنی توضیح می دهد که اگر سعی نکنیم اطلاعاتی که یاد گرفته ایم را در ذهن حفظ کنیم، چگونه در طول زمان آن‌ها را از خاطر می‌بریم. یکی از مهم‌ترین روش‌ها برای عدم فراموشی مطالب حفظ شد، مرور منظم و بر اساس برنامه است.

به‌عنوان مثال می‌توانید اینطور برنامه بچینید:

می‌توانید از این برنامه که طبق منحنی فراموشی ابینگهاوس تنظیم شده است برای انتقال مفاهیم و فرمول‌های اساسی ریاضی به حافظه‌ی بلندمدت خود استفاده کنید. برای هر جلسه‌ی مرور هر مبحث فقط باید حدود ۱۰ تا ۱۵ دقیقه زمان صرف کنید.

۶. هر مرحله از محاسبات خود را یادداشت کنید!

توجه به این نکته حائز اهمیت است که عجله در فرآیند حل مسائل ریاضی، به دقت شما کمکی نمی‌کند، بنابراین بسیار مهم است که هر مرحله از محاسبات خود را یادداشت کنید. به این ترتیب می‌توانید محاسبات میانی خود را در مسیر رسیدن به پاسخ نهایی بررسی کنید. با این کار از اشتباهات جلوگیری می‌کنید و اشتباهاتی که در طول مسیر مرتکب شده‌اید را کشف می کنید.

۷. یادگیری ذهنی ریاضیات را تمرین کنید!

ممکن است این سوال برای شما پیش بیاید که «آیا تمرین ریاضی ذهنی برعکس نوشتن هر مرحله در حین حل یک مسئله نیست؟» پاسخ آن، نه دقیقا است. وقتی به ریاضیات ذهنی اشاره می‌کنیم، یعنی منظور محاسبات ساده‌ای است که می‌توانید در ذهن خود انجام دهید. مغز شما مانند یک ماهیچه است و برای قوی نگه داشتن آن، باید از آن استفاده کنید و آن را به چالش بکشید.

بنابراین انجام ریاضیات ذهنی یک راه عالی برای انجام این کار است و همچنین به شما امکان می‌دهد درک خود را از روابط عددی تقویت کنید.

۸. حس عددی خود را بهبود ببخشید!

حس عددی به میزان راحتی شما با اعداد و ریاضیات پایه گفته می شود. برخی از افراد حس عددی بهتری نسبت به دیگران دارند و با تمرین، هر کسی می‌تواند حس عددی خود را بهبود ببخشد.

ترفندی سرگرم کننده برای پرورش حس اعداد وجود دارد که به آن حدس زدن یا تخمین زدن می گویند.

به این صورت که به فعالیت‌های روزانه خود می‌پردازید و به فواصل، مقادیر و اندازه‌گیری‌هایی که با آن‌ها برخورد می‌کنید فکر کنید.

به طور مثال چند کیلومتر برای رفتن به تمرین فوتبال باید طی کنید؟ چند گالن آب برای پر کردن یک استخر لازم است؟ چند قاشق غذاخوری شکر می‌تواند در آن کاسه جا شود؟ و …

۹. بر روند حل مسائل تمرکز کنید!

اصولا دانش‌ آموزانی که در مدرسه موفق هستند بر یادگیری اطلاعات تمرکز می‌کنند، نه بر گرفتن نمره‌ی عالی!

گرفتن نمرات خوب احساس خوبی برای شما به همراه دارد، اما آنچه بسیار مهم‌تر است عادات مثبتی است که شما را در فرآیند یادگیری موثر شکل می‌دهد.

مثلا رسیدن به پاسخ صحیح در امتحان عالی است، اما آنچه مهم است این است که فرآیندی که شما را به این پاسخ صحیح رسانده است، درک کنید.

۱۰. برای یادگیری ریاضی سوال بپرسید!

وقتی قرار است در درس ریاضی پیشرفت کنید، اصلا شرم‌آور نیست که در زمان نیاز به راهنمایی، سوال بپرسید. اگر سوالی دارید، برای کمک خواستن نزد معلمان یا والدین خود بروید، زیرا آن‌ها می خواهند به شما کمک کنند تا موفق شوید!

۱۱. مثبت بمانید و ادامه دهید!

پیشرفت کردن در ریاضی ممکن است در ابتدا غیرممکن یا سخت به نظر برسد، اما با طرز فکر و ابزار مناسب، می‌توانید درک خود از اعداد را بهبود ببخشید و نمرات ریاضی بهتری نیز کسب کنید.

طرز فکر شما مهم است و عباراتی که به خود می‌گویید، احساس شما را شکل می‌دهد. به این معنی که خودگویی مثبت به شما کمک می‌کند تا دانش‌ آموز موفق‌تر و انعطاف‌پذیرتر شوید و همچنین خودگویی منفی نیز نتیجه‌ی معکوس خواهد داشت.

نتیجه‌گیری دلایل و راهکارهای تقویت ریاضیات

همانطور که ذکر شد یکی از دغدغه‌ها و چالش‌های همیشگی در دوران تحصیل دانش‌ آموزان، تسلط پیدا کردن بر درس ریاضی است. تعداد زیادی از دانش‌ آموزان و حتی بزرگسالانی که از دوران تحصیل آنان زمان زیادی گذشته است، دچار اضطراب ریاضی هستند و هنگام مواجه شدن با یک مسئله‌ی ریاضی به کلی بهم می‌ریزند و دچار استرس می‌شوند.

درس ریاضی یکی از دروس چالش‌ برانگیز می باشد، اما اگر روش شما در مواجه با این درس صحیح باشد، ارتباط بهتری با مفاهیم آن خواهید گرفت.

ازجمله راهکارهایی که برای تسلط بر درس ریاضی توصیه می‌شود این است که مسائل پیچیده‌ی ریاضی را به بخش‌های کوچک‌تر تقسیم کنید، بر مهارت‌های پایه در ریاضی تسلط پیدا کنید، قبل از رفتن به موضوع دیگر مطمئن شوید که موضوع قبلی را درک کرده‌اید، اهمیت حس اعداد را بدانید، تمرین منظم و مداوم داشته باشید، برنامه‌ی مطالعاتی برای مرور مباحث داشته باشید و در آزمون‌‌ها و مسائل تمرینی ریاضی شرکت کنید و هرگز اهمیت تست زنی  را فراموش نکنید.