معرفی رشته مهندسی برق، گرایش ها و بازار کار آن
مزایا و معایب و درآمد رشته دانشگاهی مهندسی برق
رشته مهندسی برق یکی از رشته‌های گروه آزمایشی ریاضی است که بسیار در این گروه پرطرفدار است. بنابراین برای ورود به این رشته باید کنکور ریاضی را پشت سر یگذارید. این رشته مناسب افرادی است که به دروس محاسباتی همچون ریاضی و فیزیک علاقه‌مند هستند و در آن‌ها پیش‌زمینه‌ای قوی ای دارند. در واقع علاقه شما به دروس محاسباتی و داشتن هوش محاسباتی است که موجب جذاب به نظر رسیدن این رشته می‌شود. علاوه بر علاقه‌مندی و هوش محاسباتی نیاز است که مانند هر رشتة دیگر قبل از ورود به این رشته در مورد آن اطلاعات کافی داشته باشید. در ادامه این مقاله ما قصد داریم به بررسی کامل این رشته و بازار کار این رشته بپردازیم.
تاریخچه مهندسی برق
ویلیام گیلبرت، دانشمند انگلیسی، مغناطیس و الکتریسیته ساکن را در حدود سال 1600 مشخص کرد و الکساندر ولتا در سال 1800 کشف کرد که جریان الکتریکی می‌تواند جریان یابد. اواسط دهه 1800، دانشمندان اروپایی مختلفی قوانین کلی حاکم بر الکتریسیته را وضع کردند. در نهایت، نظریه‌های مربوط به الکتریسیته و مغناطیس تحت مفهومی به نام الکترومغناطیس (کشف جیمز کلرک ماکسول) به هم پیوستند. در آخر توماس ادیسون کاربردهای مفیدی از الکتریسیته مانند لامپ را توسعه داد.
معرفی رشته مهندسی برق
رشته مهندسی برق دارای دو بخش بررسی و طراحی سیستم‌های انتقال و تبدیل انرژی الکتریکی و بررسی و طراحی سیستم‌های الکترونیکی برای پردازش و انتقال اطلاعات مانند رایانه‌ها، سامانه‌های مخابراتی، مدارهای مجتمع و… است. می‌توان گفت این رشته بسیاری از رشته‌های مهندسی را در بر دارد و ترکیبی از آن‌هاست. زیرا تعداد زیادی تخصص همچون مهندسی سخت‌افزار، الکترونیک قدرت، الکترومغناطیس و امواج، مهندسی مایکروویو، نانوتکنولوژی، الکتروشیمی، انرژی‌های تجدیدپذیر، مکاترونیک و علم مواد الکتریکی را در خود جای‌داده است.
گرایش‌های این رشته شامل الکترونیک، سیستم‌های انرژی الکتریکی، مخابرات، کنترل، سیستم‌های دیجیتال و بیوالکتریک می‌شود. امروزه نیاز به استفاده از انرژی الکتریکی و انتقال و پردازش سریع‌تر اطلاعات افزایش‌یافته و موجب شده مهندسی برق از رشته‌های مهندسی و از صنعت‌های مهم و پرتقاضا به‌حساب بیاید.
برق چه افرادی مناسب این رشته هستند؟ چه توانایی‌هایی برای این رشته نیاز است؟
دانشجویان رشته مهندسی برق را افرادی تشکیل می‌دهند که علاوه بر داشتن درک بالایی از اصول ریاضیات و مفاهیم فیزیک، ذهن خلاق و علاقه‌مندی به کار با وسایل برقی را نیز داشته باشند زیرا این رشته با الکتریسیته، الکترومغناطیس و الکترونیک مرتبط است و نیازمند مهارت عملی نیز است. افرادی که می‌خواهند در این رشته تحصیل کنند بهتر است به‌طورجدی بخش‌های مرتبط با رشته برق در دروس ریاضیات و فیزیک را مطالعه و به یادگیری آن بپردازند و همچنین آزمایش‌های عملی فیزیک مرتبط با برق را انجام دهند تا با بخش عملی این رشته نیز آشنا شوند.
مباحث و عناوین درسی زیادی در این رشته به زبان انگلیسی ارائه می‌شوند و مسلط بودن به زبان انگلیسی یکی از توانایی‌های موردنیاز برای ورود به این رشته است. یکی دیگر از نیازمندی‌های ورود به رشتة مهندسی برق روحیه کار با انواع تجهیزات است که شما برای انواع طراحی‌های پیشرفته و نرم‌افزاری به آن نیاز دارید.
معرفی گرایش‌های رشته مهندسی برق
رشته مهندسی برق گرایش‌های زیادی دارد که ما در این بخش می‌خواهیم به گرایش‌های دوره کارشناسی این رشته بپردازیم و لازم به اشاره است که تفاوت چندانی میان مقطع لیسانس گرایش‌های این رشته وجود ندارد و تمامی گرایش‌ها با یکدیگر فقط در ۳۰ واحد تفاوت دارند.
- مخابرات
- گرایش الکترونیک
- کنترل
- گرایش قدرت
گرایش مخابرات
صنعت مخابرات به طور پیوسته در حل گسترش و پیشرفت است و همچنین امروزه ارسال اطلاعات به شکل‌های مختلف یک امر مهم و کاربردی است. بررسی سیستم‌های مخابراتی به‌صورت سیستمی و مغناطیسی وظایف موجود در این گرایش است. یک مهندس مخابرات روی ارسال و دریافت اطلاعات تحقیق می‌کند. همچنین به تجزیه، تحلیل سیستم‌های موردنیاز و مرتبط پرداخته و در آخر آن‌ها را طراحی می‌کند. این گرایش خود نیز گرایشاتی دارد مثل مخابرات میدان که با امواج، میدان‌های مغناطیسی، ماکروویو، آنتن سرکار دارد و مخابرات سیستم با چگونگی تبدیل سیگنال از شکلی به شکل دیگر و طراحی سیستم‌های فرستنده و گیرنده به‌صورت سیستمی مرتبط است و مخابرات رمزنگاری که در بخش امنیت اطلاعات کاربرد دارد.
گرایش الکترونیک
سیستم‌ها و ابزارهای پیچیده الکترونیکی مورداستفاده در مصارف روزانه و صنعت‌های مختلف مانند پزشکی و مهندسی با این رشته مرتبط هستند. بسیاری از فعالیت‌ها و گرایش‌های این رشته مربوط به حرکت الکترون‌ها می‌شوند به همین دلیل است که این رشته به این نام‌گذاری شده است. این رشته نیز گرایش‌های زیادی دارد که از رایج‌ترین و مهم‌ترین آن‌ها می‌توان طراحی مدارات مجتمع، دیجیتال و افزاره‌های نانو الکتریک اشاره کرد. یک مهندس الکترونیک باید با نرم‌افزارهای زیادی آشنا باشد و توانایی کار با نرم‌افزارهای طراحی مدار را داشته باشد.
گرایش کنترل
این گرایش به بررسی نحوه کنترل سیستم‌ها پرداخته و دانشجویان را با اصول کنترل آشنا می‌کند. دانشجویان این گرایش با چگونگی تحلیل سیستم‌ها پویا و طراحی و استفاده از سیستم‌های کنترل خودکار برای بهبود بخشیدن به عملکرد این سیستم‌ها آشنا خواهند شد. یک مهندس کنترل باید توانایی طراحی سیستم‌هایی که بتواند سیستم‌های برقی را کنترل کند داشته باشد.
گرایش قدرت
در این گرایش دانشجویان با طراحی سیستم‌هایی سروکار دارند که در تولید، توزیع، حفاظت و مصرف برق کاربرد دارند و با نحوه انتقال و توزیع برق و نحوه کارکرد انواع نیروگاه‌های برق آشنا می‌شوند. گرایش قدرت نیز دارای زیرشاخه‌های مختلف است و مهم‌ترین آن‌ها شامل سیستم‌های قدرت و فشارقوی الکترونیک قدرت ماشین‌های الکتریکی می‌شود.
دروس رشته مهندسی برق
در دوره کارشناسی مهندسی برق دانشجویان به مدت ۴ سال وظیفه دارند ۱۴۰ واحد درسی را بگذرانند و تقسیم‌بندی این واحدهای درسی عبارت است از:
- عمومی: 22 واحد
- دروس پایه: 26 واحد
- اصلی: 51 واحد
- دروس تخصصی الزامی: 23 واحد
- تخصصی اختیاری: 6 احد
دروس مشترک در تمامی گرایش‌های رشته مهندسی برق: ریاضی، معادلات دیفرانسیل، ریاضی مهندسی، مدارهای الکتریکی، اندازه‌گیری الکتریکی، برنامه‌سازی کامپیوتر، محاسبات عددی، مدارهای منطقی، فیزیک، کارگاه عمومی، کارگاه برق، زبان تخصصی، نقشه‌کشی صنعتی، الکترومغناطیس، الکترونیک، ماشین‌های الکتریکی، سیستم‌های کنترل خطی، بررسی سیستم‌های قدرت، مخابرات، تجزیه‌وتحلیل سیستم‌ها، کارآموزی، پروژه کارشناسی
تخصصی مخابرات: الکترونیک، مدارهای مخابراتی، مخابرات، فیلترها و سنتز مدارها، میدان‌ها و امواج، آنتن، مایکروویو، سیستم‌های انتقال، اصول میکروکامپیوتر.
دروس تخصصی الکترونیک: فیزیک الکترونیک، فیزیک مدرن، تکنیک پالس، معماری کامپیوتر، الکترونیک صنعتی، میکروپروسسور، مدارهای مخابراتی، پروژه آزمایشگاه الکترونیک.
تخصصی کنترل: اصول میکروکامپیوترها، ترمودینامیک، سیستم‌های کنترل دیجیتال و غیرخطی، الکترونیک صنعتی، جبر خطی، سیستم‌های کنترل پیشرفته، مبانی تحقیق در عملیات، ابزار دقیق، مکانیک سیالات
دروس تخصصی قدرت: حفاظت و رله، تأسیسات، ماشین‌های الکتریکی تخصصی، عایق و فشارقوی، تولید و نیروگاه، ماشین‌های مخصوص.
مزایا و معایب رشته مهندسی برق
رشته مهندسی برق بازار کار خوبی دارد و فارغ‌التحصیلان این رشته می‌توانند از میان مشاغل زیاد و گوناگونی که وجود دارد شغل موردنظر خود را یافته و شروع به کار کنند. یکی دیگر از مزایای این رشته وجود امکان مهاجرت است. در رشته مهندسی برق به‌روز نبودن اطلاعاتی که موقع تحصیل در مقطع کارشناسی به دست می‌آورید از ضعف‌های این رشته است و شما باید برای موقعیت شغلی مناسب به دنبال کسب اطلاعات به‌روز باشید. در واقع تحقیق و توسعه در این رشته اهمیت دارد.
بازار کار و درآمد و موقعیت شغلی رشته مهندسی برق
بازار کار و موقعیت شغلی در این رشته از سطح خوبی برخوردار است و همچنین تنوع شغلی برای فارغ‌التحصیلان این رشته فراهم است اما نکته‌ای که باید در نظر گرفته شود توانایی عملی فارغ تحصیلان در کنار تسلط به دروس تئوری است . فارغ‌التحصیلان می‌توانند در سازمان‌های دولتی و خصوصی از جمله نیروگاه‌ها شرکت‌هایی مانند شرکت‌های خودروسازی و ذوب‌آهن سازمان‌های مرتبط با مخابرات و زیرساخت‌های مخابراتی شروع به کار کنند. افراد مشغول به کار در سازمان‌های خصوصی درآمدشان متناسب بامهارت و توافق طرفیت متفاوت خواهد بود.
مجموعه‌ها کاری مرتبط با رشته برق
مهندسان برق در مجموعه وسیعی از سیستم‌های تولیدی، ماشین‌آلات، شبکه‌های ارتباطی و وسایل نقلیه حمل‌ونقل درگیر هستند. از جمله:
- مدارها و دستگاه‌ها: شامل ریزتراشه‌ها، مدارهای بزرگ‌تری که ریزتراشه‌ها به آن‌ها متصل می‌شوند، لیزرها و الکترواپتیک‌ها، و…
- کاربردهای صنعتی: تولید لوازم الکترونیکی، مانند دستگاه‌های عایق، ابزار دقیق و اندازه‌گیری، و دستگاه‌های الکترونیکی و …
- فناوری ارتباطات: لوازم الکترونیکی مصرفی (رادیو، تلویزیون)، دستگاه‌های ارتباطی (تلفن، رادیو) و دستگاه‌های مشابه در اتومبیل.
- الکترومغناطیسی و تشعشع: حوزه‌های پیشرفته‌تر مانند مواردی که برای شناسایی هواپیما استفاده می‌شود
- رایانه‌ها: این بخش شامل سخت‌افزار رایانه و ذخیره‌سازی داده‌ها، شبکه‌ها و لوازم الکترونیکی برای همه چیز از ماشین‌حساب‌های دستی تا ابررایانه‌ها است.
سلام استاد من رشتم ریاضیه. عاشق ریاضی و فیزیک هستم و به کار عملی مربوط به الکتریسیته و برق علاقه خیلی زیادی دارم. می خواستم بدونم بازار کار این رشته واسه خانوم ها چطوره؟
و اگه برق شریف باشم می تونم بورسیه امریکا رو بگیرم؟