انتخاب رشته پایه نهم به دهم و نکات ضروری آن

انتخاب رشته سال نهم به دهم یکی از مهم‌ترین انتخاب‌هایی است که می‌تواند بر مسیر کلی و زندگی آینده یک دانش‌آموز تأثیر مستقیم بگذارد. به همین دلیل بسیاری از دانش‌آموزان و والدین هوشیار نگران این موضوع هستند. در این مقاله از آکادمی علیرضا افشار تلاش کرده‌ایم تا با بررسی نظرات بهترین مشاوران، تمامی نکاتی که به شما کمک می‌کند تا بهترین گزینه را انتخاب کنید گردآوری کنیم.

انتخاب رشته برای پایه دهم

به‌طورکلی باید گفت که دانش‌آموزان پایه نهم پیش از ورود به متوسطه دوره دوم باید یکی از رشته‌های نظری (علوم‌تجربی، ریاضی فیزیک و علوم‌انسانی) فنی حرفه‌ای، کاردانش و علوم و معارف اسلامی را انتخاب نمایند. انتخاب رشته نیز به‌صورت گزینه‌ای نیست و طبق هدایت تحصیلی و تصمیم نهایی دانش‌آموز صورت می‌گیرد. البته این تصمیم دانش‌آموز و هدایت تحصیلی تا چه اندازه درست باشد، نکته‌ای است که بسیار جای کار و تفکر دارد.

اهمیت انتخاب صحیح رشته تحصیلی

واقعیتی که باید به آن اشاره کنیم این است که اکثر دانش‌آموزان هیچ آشنایی با فضای کار، انواع رشته‌ها و حتی در بعضی موارد با سلیقه‌های خود ندارند. همین موارد باعث می‌شود تا در نهایت از انتخاب خود راضی نباشند و یا به نتیجه قابل قبولی نرسند. در بیشتر موارد متأسفانه دانش‌آموز بدون درنظرگرفتن روان‌شناسی یک رشته و صرفاً تحت‌تأثیر صحبت‌های اطرافیان، دوستان و محبوبیت یک رشته دست به انتخاب آن می‌زنند.

برخی نیز فکر می‌کنند که به رشته‌ای علاقه‌مندند درحالی‌که شاید در واقعیت چنین چیزی نباشد. بگذارید با یک مثال ساده برای شما توضیح دهیم. همه ما در بچگی دوست داشتیم یا پزشک شویم یا مهندس یا پلیس و یا خلبان. شغل‌هایی که به سادگی با آنها در ارتباط بودیم و اسمشان را می‌دانیم. درحالی‌که در واقعیت بی‌نهایت گرایش و شغل وجود دارد. پس طبیعی نیست که فکر کنیم تفکر ما در دوران کودکی تفکر صحیحی برای ادامه مسیر در دوران بلوغ فکری است؛ چرا که تصمیم گذشته ما با افکار یک کودک گرفته شده است و درست نیست امروز که بالغ شده‌ایم، با تصمیم یک کودک جلو برویم. باید نگرش خود را مجدداً بررسی کنیم و جوانب مختلف را بسنجیم.

گاهی اوقات نیز پیروی از الگوی اشتباه می‌تواند باعث یک انتخاب بد شود. به‌عنوان‌مثال، بسیاری از افراد فکر می‌کنند که اگر یکی در مسیری موفق نشده است پس مسیر درستی نیست و یا اگر افراد زیادی در مسیری موفق شده‌اند پس من هم موفق می‌شوم و به در آمد می‌رسم. پس راه صحیح چیست؟

چگونه یک انتخاب رشته موفق داشته باشیم؟

انتخاب رشته کار دشواری است زیرا استعدادیابی به‌درستی انجام نمی‌شود. شاید بگویید هدایت تحصیلی نوعی استعدادیابی است؛ اما باید گفت چنین حرفی کاملاً درست نیست.

از دید مشاوران، هدایت تحصیلی اغلب به‌صورت رندم و اتفاقی انجام می‌شود؛ مگر یک عده محدود که رصد می‌شوند و و در مسیر درست قرار می‌گیرند. از طرفی مسائلی چون محدودیت در ظرفیت پذیرش برخی رشته‌ها مانند تجربی، باعث می‌شود تا برخی از دانش‌آموزان مجبور به هدایت و انتخاب رشته‌های دیگری چون رشته انسانی شوند. در برخی شهرها نیز به علت نبودن امکانات مانند هنرستان‌ها، دانش‌آموزان مستعد رشته های فنی و هنر، مجبورند در رشته دیگری تحصیل کنند.

خودتان را بشناسید و بدانید چه چیزی را به‌درستی دوست دارید

اولین و مهم‌ترین کاری که باید انجام دهید انجام تست‌های رغبت سنج و تیپ شخصیتی است. البته همه تست‌های موجود را نمی‌توان تأیید کرد و انواع مختلفی از آنها وجود دارد. برخی از آنجا به ده‌ها مدل مختلف وجود دارند. از نکات مثبت این تست ها این است که می‌تواند فضای سنی دانش فکری دانش‌آموز را شناسایی کند و آدم‌ها را دسته‌بندی کند. این کار بسیار مهم است. به‌عنوان‌مثال ممکن است دانش‌آموزی در مدرسه گوشه‌گیر و درون‌گرا باشد اما پس از ورود به دانشگاه به‌شدت برون‌گرا شود. انجام این تست‌ها به دانش‌آموز کمک می‌کند تا بیشتر با روحیات و خواسته‌های خود آشنا شود. دراین‌بین تست‌هایی چون ام بی تی ای، استرانگ،جان هالند و.. تست‌های معتبری به‌حساب می‌آیند.

تست هالند + دانلود

به آینده مسیری که انتخاب می‌کنید فکر کنید

نکته دیگری که باید در نظر بگیرید این است که خروجی یک رشته چه چیزی است و چقدر بازار کار دارد. بگذارید یک مثال واقعی بزنیم. یکی از افرادی که به ورزش علاقه‌مند بود تصمیم گرفت گرایش تیروکمان را به‌عنوان ورزش اصلی خود انتخاب کند. دراین‌بین نیز باید زحماتی زیادی می‌کشید و تجهیزات تیروکمان که قیمت بالایی نیز دارند را تهیه می‌کرد. بسیاری از افراد با فکر کردن به همین مسئله ممکن است قید چنین رشته‌ای را بزنند. اما در نهایت این فرد وارد تیم ملی کشور شد و مدال‌های زیادی نیست کسب کرد. درحالی‌که اگر وارد رشته‌های ورزشی دیگری که پرترافیک هستند، مانند کشتی و والیبال شده بود شاید هرگز به این اندازه موفق نمی‌شد.

چه زمانی می‌توانیم بگوییم که به‌درستی رشته تحصیلی خود را انتخاب کرده‌ایم؟

ممکن است این حرف را بارها از یک دانش‌آموز شنیده باشید که به‌شدت به رشته‌ای علاقه‌مند است و اشتیاق زیادی به انجام آن دارد. اما زمانی می‌توانیم بگوییم دیوانه یک چیز هستیم که تمامی زوایای آن را بررسی کرده باشیم. والدین و مشاوری مطلع است که آشنایی کاملی با انواع جوانب یک رشته داشته باشد. برای مثال در رشته‌های تجربی فضای کاری لزوماً خون نیست. درعین‌حال این فضا متناسب با علاقه‌مندی و کنجکاوی است چرا که هر روز در حال پیشرفت علمی است.

فضای انواع رشته‌ها را بشناسید

برای مثال فضای رشته ریاضی و شاخه‌های مهندسی فضای صبوری کردن است. باید دانش‌آموز حوصله کند. به‌عنوان‌مثال یک نکته‌ای یا ایده‌ای توسط معلمی، مدرسی و یا استادی در آزمایشگاه و یا کارگاه‌ها شنیده می‌شود که از یک معادله دیفرانسیل کمک گرفته شده و اینجا دقیقاً جایی است که دانشجو یا دانش‌آموز تازه متوجه می‌شود که با چه چیزی سروکار دارد. باید در این شرایط صبور بود تا به نتیجه رسید. فضای مهندسی آزمون خطای زیادی دارد که باید با حوصله از آن عبور کرد تا به نتیجه رسید. فضای رشته‌های انسانی فضای تفکر و اندیشه است. باید در لحظه درباره مباحث و مسائل مختلفی صحبت کنیم.

بازار کار و آینده شغلی بهترین رشته های کنکور سراسری

شرایط خود را بسنجید و دورنگری کنید

همان‌طور که گفتیم نگاه انداختن به خروجی در بازار کار و مسیر بعد دانشگاه نیز مهم است. یکی از موارد امکانات و امتیازات ویژه ایست که دانش‌آموزان از آن برخوردارند. این امتیازات ویژه می تواند شامل پدر، مادر، عمو، عمه و یا به طور کل فردی از نزدیکان که در زمینه‌ای بستری را فراهم کرده که به کمک آن مسیر برای دانش‌آموز باز شده است تا حالا به درآمد و هر هدفی که دارد برسد. شاید در ظاهر چنین چیزی مهم نباشد اما مورد بسیار مهمی است که بهتر است از آن غافل نشوید.

مورد بعدی این است که دانش‌آموز دید واقعی از شرایط داشته باشد و امکانات خود را به‌درستی در نظر بگیرد. به‌عنوان‌مثال یک دانش‌آموز باید در نظر بگیرد که اگر برود سمت رشته‌هایی که هزینه‌های زیاد دارد اما از آن طرف بازار کار ندارد، آیا از لحاظ مالی در وضعیتی هست که برایش مشکلی ایجاد نکند؟

به‌عنوان‌مثال دانش‌آموزان منطقه سه، بیشتر از مناطق محروم هستند. تحقیق که بین این دانش‌آموزان صورت‌گرفته شد به این نتیجه رسید که پس از کنکور تمایل به سمت رشته فرهنگیان خیلی زیاد است. یکی از علت‌ها سطح مالی خانواده، رفاه اجتماعی و دیدگاه است که نسبت به شرایط خود دارند. یعنی ترجیح می‌دهند که وارد مشاغلی شوند که مطمئن باشند حقوقی خواهند داشت. حتی برای بسیاری از آنان مهم است که در دوران دانشجویی کمک‌هزینه دریافت می‌کنند.

مثال دیگر دانش‌آموزانی است که در منطقه یک به سمت رشته هنر می‌روند؛ به‌خصوص تهران، مشهد، شیراز و اصفهان و سایر کلان‌شهرها. در منطقه یک اکثر ورودی رشته هنر دانش‌آموزانی هستند که با هنر بیگانه نیستند و بعضی‌ها یک یا دو ساز موسیقی چند صد میلیونی تو منازلشان خاک می‌خورد.

دقت کنید که سمت و سوی بازارکاری آینده چیست؟

در حال حاضر تجربی به‌شدت روی بورس است. اما مطمئناً روزی می‌رسد که از مد می‌افتد چرا که مسیر شغل هایی چون رشته پزشکی بسیار طولانی است. به‌احتمال زیاد، در آینده نه چندان دور دانش‌آموزان به سمت رشته‌های توأم با مدیریت مالی، بازرگانی، بیزینس و کسب‌وکار، ینی وارد بازار مالی می‌شوند.

به‌عنوان‌مثال در حال حاضر دانشگاه علمی کاربردی مدرک فوق‌دیپلم در بحث معاملات ملکی بنگاه مسکن ارائه می‌دهد. این رشته با استقبال بسیار بالایی مواجه شد و موفقیت‌آمیز نیز بود.

علاقه توأم با شناخت بسیار مهم است

وارد هر رشته‌ای که می‌شوید باید خاک آن رشته را بخورید. به‌عنوان‌مثال نمی‌توانید بگویید چون دو بار جواب یک سؤال ریاضی را اشتباه محاسبه کرده‌اید در ریاضی استعداد ندارید و بی‌خیال آن شوید. بهتر است قبل از ورود به مقطع دهم، نگاهی به انواع کتاب‌های آن مقطع بیندازید. اقتصاد، علوم و فنون، ریاضی، آمار و سایر کتاب‌ها تا متوجه شوید فضای آن درس را دوست دارید یا خیر.

علاقه توأم با شناخت مهم است. یعنی فرق فیزیوتراپی با کاردرمانی را بدانیم و ادعا کنیم که فیزیوتراپی را دوست داریم. اگر علاقه توأم با شناخت باشد بهترین نتیجه را می‌دهد. در غیر این صورت حتی اگر با بالاترین معدل هم بهترین مسیر شغلی را انتخاب شود در نهایت احساس موفقیتی نخواهد بود.

اگر علاقه با شناخت ترکیب شود؛ دانش‌آموز با چنان اشتیاقی به آن کار می‌پردازد که ساعت درس خواند نیز باعث خستگی‌اش نمی‌شود. در آینده نیز رشته و حرفه‌ای را انتخاب می‌کند که حتی اگر به آن بگویید فلان شغل راحت‌تر است یا درآمد بیشتری دارد، از راه خود برنمی‌گردد و در نهایت نیز به نتیجه مطلوب ختم می‌شود.

دانش‌آموز نیاز به شناخت درست دارد، درحالی‌که فضای مدرسه چنین چیزی را ارائه نمی دهد. آموزش در مدارس ما فقط کاغذ قلم است، آزمایشگاهی و کارگاهی نیست در نهایت نیز دانش‌آموز نمی‌تواند بگوید که من تجربه‌های خوبی داشتم و فضای مختلفی را دیدم!

توصیه علیرضا افشار به دانش آموزان نهم

انتخاب رشته نهم به دهم تاثیر بسزایی در آینده شخصی و شغلی دانش آموز دارد. علایق خود را بشناسید و تلاش کنید با رشته های مختلف آشنا شوید. اگر در شهر و استانی که در آن ساکن هستید، پارک علم و فناوری وجود دارد، می‌توانید به آن سر بزنید و درس‌هایی که در علوم و موارد مشابه دیدید و درک نکردید را در این مکان‌ها مشاهده کنید تا برای شما قابل‌فهم شود. و در آخر باز هم تاکید می‌کنیم حتماً تیپ شخصیتی خود را شناسایی کنید تا در درازمدت از نتایج آن راضی باشید.

ویدیو توضیحات تکمیلی استاد علیرضا افشار در مورد مشاوره انتخاب رشته سال دهم دبیرستان را مشاده کنید و جهت رزرو نوبت مشاوره تلفنی با استاد به تلگرام/ایتا ادمین پیام بدید ۰۹۳۵۸۹۶۰۵۰۳

دانلود ویدیو